امانوئل ماکرون، رئیس جمهور فرانسه که در آغاز جنگ غزه بدون قید و شرط در کنار اسرائیل ایستاده بود، طی دو سال گذشته به تدریج مسیر تازه‌ای را برگزید و قرار است دوشنبه ۲۲ سپتامبر در سازمان ملل، دولت فلسطین را به‌رسمیت بشناسد. تصمیمی تاریخی که نتیجه پیامدهای بحران انسانی در غزه، رایزنی‌های دیپلماتیک و تغییرات فضای سیاسی بین‌المللی است و همزمان خشم اسرائیل و ایالات متحده را برانگیخته است.
بر اساس گزارش لوموند، رئیس جمهور فرانسه روز ۱۱ سپتامبر، در کاخ الیزه میزبان جمعی از روشنفکران، نویسندگان و رهبران اقتصادی و اعضای جامعه یهودی فرانسه بود تا درباره افزایش یهودستیزی در این کشور و شنیدن نظر آن‌ها درباره تصمیم پاریس برای شناسایی دولت فلسطینی گفت‌وگو کند.
به نوشته این روزنامه فرانسوی، در آن جلسه، برنارد هانری لِوی، فیلسوف فرانسوی مدافع اسرائیل به ماکرون گفته که «این زمان مناسبی برای چنین تصمیمی نیست»، چرا که به باور او این امر شبیه پاداش دادن به حماس پس از حمله ۷ اکتبر ۲۰۲۳ خواهد بود. در مقابل، والری زناتی و آلن فینکلکروت، دو نویسنده و روشنفکر دیگر حاضر در این جلسه استدلال کردند که این اقدام ضربه‌ای سخت به حماس خواهد بود و باید انجام شود.
لوموند تأکید می‌کند که ماکرون از ماه‌ها پیش به این تصمیم اندیشیده بود. او در ۲۴ ژوئیه در نامه‌ای به محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین، خبر داده بود که فرانسه «به‌طور کامل فلسطین را به‌عنوان یک دولت به‌رسمیت خواهد شناخت». این تصمیم پس از تعهدات عباس مبنی بر برگزاری انتخابات پس از آتش‌بس، اصلاح ساختار حکمرانی و کنار گذاشتن حماس و خلع سلاح این گروه گرفته شد.
سردی کم‌سابقه در روابط فرانسه و اسرائیل
موضع فرانسه از زمان قطعی شدن اعلام شناسایی فلسطین، در هفته‌های گذشته خشم اسرائیل را برانگیخته است. یوشوا زارکا، سفیر اسرائیل در پاریس چهار روز پیش در گفتگو با رادیوی فرانسوی فرانس‌انتر با اشاره به تعهدات محمود عباس ۸۹ ساله، گفت: «رئیس [تشکیلات خودگردان] فلسطین که تنها ۱۵ درصد محبوبیت دارد، هیچ اعتباری ندارد.»
به نوشته لوموند، این تغییر مسیر برای روابط فرانسه و اسرائیل به‌منزله ورود به «سردترین مرحله» از زمان جنگ شش‌روزه ۱۹۶۷ است. در آن زمان ژنرال دوگل، رئیس جمهور وقت فرانسه درباره یهودیان گفته بود آنان «مردمی نخبه، با اعتماد به نفس و سلطه‌جو» هستند. رویارویی با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل اکنون آشکارا به نمایش درآمده است. نتانیاهو در نامه‌ای علنی ماکرون را متهم کرد که با این اقدام «به یهودستیزی دامن می‌زند»؛ اتهامی کهسفیر آمریکا در پاریس هم آن را تکرار کرد. پاسخ ماکرون قاطع بود: «هیچ‌کس با حسن نیت نمی‌تواند تردید کند که من همواره مدافع مبارزه با این آفت بوده‌ام و خواهم بود.»
مسیر تغییر موضع ماکرون
به نوشته لوموند، تغییر جهت سیاست ماکرون تدریجی و گام‌به‌گام رخ داد. در مصاحبه‌ای با بی‌بی‌سی در ۱۰ نوامبر ۲۰۲۳، رئیس‌جمهوری فرانسه از دولت اسرائیل خواست کشتار «زنان و نوزادان» را متوقف کند. در آستانه نخستین سالگرد حمله ۷ اکتبر، او بدون نام بردن از ایالات متحده، خواستار تعلیق ارسال سلاح به اسرائیل شد تا این کشور وادار به پذیرش آتش‌بس در غزه شود. نخست‌وزیر اسرائیل با خشم واکنش نشان داد و این سخنان را «مایه شرم» خواند.
هجده ماه بعد، ماکرون که هنوز از سفر خود در اوایل آوریل به العریش، در ۵۰ کیلومتری نوار غزه در صحرای سینای مصر، و دیدار با مجروحان فلسطینی متأثر بود، لحن سخت‌تری به کار گرفت. او در گفت‌وگویی مفصل با شبکه فرانسوی TF1 در ۱۳ مه، محاصره انسانی تحمیل‌شده بر غزه از سوی اسرائیل را «مایه شرم» توصیف کرد و سپس در ۳۱ مه در سخنرانی خود در سنگاپور، به‌رسمیت شناختن فلسطین را «وظیفه اخلاقی و ضرورت سیاسی» توصیف کرد.
به نوشته لوموند، ماکرون اکنون تلاش دارد این تصمیم را به بخشی از یک «پویش بین‌المللی» بدل کند و کشورهای دیگری چون بریتانیا، کانادا، استرالیا، بلژیک و پرتغال را نیز با خود همراه کرده است. در عین حال، اسرائیل هشدار داده که این رویکرد فرانسه می‌تواند مذاکرات آینده را به خطر اندازد و حتی موجب تقویت جریان‌های تندرو در اسرائیل شود.
با این حال، فضای دیپلماتیک تغییر کرده است. به‌رغم حمایت پایدار ایالات متحده از اسرائیل، تل‌آویو بیش از پیش در عرصه جهانی منزوی به نظر می‌رسد. همان‌طور که نداف لاپید کارگردان اسرائیلی، به نشریه فرانسوی پاری‌مَچ گفته است: «نسل‌کشی غزه به نسل‌کشی خود ما تبدیل می‌شود؛ انتقامی آخرالزمانی، گویی برگرفته از متون مقدس».
به نوشته لوموند، تصمیم ماکرون، هرچند تاریخی، تنها گامی ابتدایی در مسیری طولانی است، مسیری که همچنان زیر سایه جنگ غزه و کشمکش‌های منطقه‌ای قرار دارد
