کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان، امروز چهارشنبه ۱۷ سپتامبر، در بیانیه‌ای هشدار داد که بسیاری از دولت‌ها، به‌ویژه ایالات متحده آمریکا و کشورهای اروپایی، به‌طور فزاینده‌ای در حال تضعیف کنوانسیون جهانی مربوط به وضعیت پناهندگان هستند تا حدی که موجودیت این کنوانسیون در معرض تهدید قرار گرفته است. این در حالی است که سه چهارم پناهجویان جهان در کشورهای کم‌درآمد یا با درآمد متوسط اسکان یافته‌اند.
تصویر: مهاجران در یک پناهگاه موقت در جزیره کرت. جنوب یونان
هشدار صریح کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان (UNHCR) درباره خطر بی‌سابقه‌ای که موجودیت کنوانسیون مربوط به وضعیت پناهندگان را تهدید میکند، همزمان با هفتاد و پنجمین سالگرد تصویب این کنوانسیون در سال ۱۹۵۱، مطرح شد؛ سندی تاریخی که تعریف مشخصی از «پناهنده» ارائه می‌دهد و مسئولیت‌های کشورهای میزبان نسبت به پناهندگان را تعیین میکند.
امروزه اما بسیاری از کشورها درخواستهای پناهندگی را به حالت تعلیق درآورده‌اند. برخی از کشورهای اروپایی و ایالات متحده، امکان درخواست پناهندگی را به شدت محدود کرده و در برخی موارد، برای اخراج مهاجران و انتقال کامل مسئولیت‌های پناهندگی، به دنبال توافق‌های دوجانبه با کشورهای ثالث، به ویژه در آفریقا، بوده‌اند. برخی کشورها مانند یونان نیز با افزایش ورود پناهجویان سودانی به جزیره کرت، موقتاً روند رسیدگی به درخواستهای پناهندگی را به حالت تعلیق درآورده‌اند.
رووندرینی منیکدیولا، معاون کمیساریای عالی حمایت از پناهجویان سازمان ملل در ژنو، امروز در یک نشست خبری آنلاین به خبرنگاران گفت: «اغراق نمی‌کنم اگر بگویم نهاد پناهندگی در سطح جهان، امروز بیش از هر زمان دیگری در معرض تهدید قرار دارد.
وی با اشاره به کنوانسیون ۱۹۵۱ -مربوط به وضعیت پناهندگان که پس از جنگ جهانی دوم تصویب شد- و همچنین پروتکل ۱۹۶۷ -که متعاقب آن تصویب شد و حمایت از پناهندگان را به سراسر جهان گسترش داد- افزود: «این دو تکه کاغذ در گذشته جان میلیون‌ها نفر را نجات داده‌اند و در آینده نیز جان میلیون‌ها نفر را نجات خواهند داد.»
سه چهارم پناهجویان در کشورهایی با درآمد کم یا متوسط اسکان یافته‌اند
در حالی‌که بیش از ۱۲۲ میلیون نفر در جهان به دلیل جنگ یا آزار و اذیت، آواره شده‌اند، بحران کمبود بودجه در بخش بشردوستانه، وضعیت آنها را وخیم‌تر کرده است. در همین حال، موج فزاینده‌ای از احساسات ضدپناهندگی و ضدمهاجرت نیز به مشکلات افزوده است.
به گفته رووندرینی منیکدیولا، اگرچه مهاجرت به شمال جهانی و کشورهای توسعه یافته، تمرکز رسانه‌ها و "سرخط اخبار را به خود اختصاص داده است"، اما حدود "۷۵ درصد از ۴۳ میلیون پناهنده جهان در واقع در کشورهای کم‌درآمد یا با درآمد متوسط اسکان یافته‌اند".
او به عنوان مثال به چاد، کشوری در شرق آفریقا که در حال حاضر میزبان ۱,۵ میلیون پناهنده است، اشاره کرد که اکثریت قریب به اتفاق آنها سودانی‌هایی هستند که از جنگ داخلی فرار کرده‌اند.
معاون کمیساریای عالی حمایت از پناهجویان سازمان ملل که اخیراً از یک اردوگاه پناهندگان در چاد بازدید کرده است، گفت که برنامه‌های این آژانس در آنجا به شدت کمبود بودجه دارند و قادر به پشتیبانی از نیازهای فوری پناهندگان تازه وارد نیستند. وی به‌ویژه خشونت جنسی بی‌سابقه موجود علیه زنان و دختران را نگران‌کننده دانست اما با این وجود تأکید کرد که اگر چاد به کنوانسیون پناهندگان احترام نمی‌گذاشت و مرزهایش را نمی‌گشود، بسیاری از پناهندگان سودانی که با آنها ملاقات کرده بود، اکنون زنده نبودند.
بدون حمایت، پناهندگان به مهاجرت ادامه خواهند داد
معاون کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل از رهبران جهان خواست تا کمک‌های مالی خود را افزایش دهند و هشدار داد در صورتی که به نیازهای پناهندگان در کشورهایی چون چاد پاسخ داده نشود، آنها به مسیر خود به سوی شمال از طریق لیبی و در نهایت اروپا، ادامه خواهند داد.
وی در عین حال، به سوءاستفاده از درخواستهای پناهندگی توسط مهاجرانی که نه به دلیل فرار از جنگ یا آزار و اذیت، بلکه به دلایل اقتصادی یا دیگر دلایل مهاجرت کرده‌اند، اذعان کرد.
آژانس پناهجویان سازمان ملل در این راستا، از ایجاد مراکز بازگشت (اصطلاحی برای مراکز اخراج مهاجران) که در آمریکا و اروپا رو به گسترش است، حمایت کرده است.
