احمد کسروی در تاریخ مشروطه ایران (نشر آناس، چاپ ۱۳۸۸، ص ۱۴۷) می‌نویسد: قفقاز را از آذربایجان یک رودی جدا می‌گرداند، و اینست آن را در اینجا «اوتای» نامیدندی.
آفرین به کسروی که این نکته ظریف را نوشته که ما به آذربایجان شمال رود، اوتای آذربایجان و به خودمان، بوتای آذربایجان می‌گوییم و ساکنان آذربایجان شمالی نیز به ما اوتای آذربایجان و به خودشان بوتای آذربایجان می‌گویند. تای در ترکی مانند عبارت باشماغین ایکی تایی بمعنی لنگه و جفت است و این لغت در لغاتی مانند یکتا و همتا در فارسی نیز کاربرد دارد و تا زمانیکه دو لنگه یک شئی مانند دو لنگه در و دو لنگه کفش در کنار هم قرار نگیرند هر دو ناقصند و یک لنگه کفش به هیچ دردی نمی‌خورد و از اینجا می‌توان فهمید که فرهنگ شفاهی و فهم عامه مردم آذربایجان چه عبارت معناداری برای دو طرف رود بکار برده‌اند و اوتای و بوتای فقط با یک‌تایی و هم‌تایی کامل می‌شوند.
در چند روز گذشته، که تراکتور در لیگ قهرمانان آسیا و قاراباغ در لیگ قهرمانان اروپا بازی داشت، یک‌تایی بوتای و اوتای به عینه دیده شد و من بعد از شکست قاراباغ از اتلتیک، کامنتی در صفحه فیسبوک باشگاه قاراباغ نوشته و شعار «عیبی یوخ» تراکتور را به آنها انتقال دادم و در مقابل ششصد قلب اوتایلی روانه بوتای شد که در فیسبوک کم‌نظیر بود. در ۲۰۰ سال گذشته هرگاه گام مهمی در جنوب برداشته شده، دلهای ساکنان شمال با ما تپیده و هرگاه آنها گام مهمی برداشته‌اند، چشمان نگران ما آنها را پاییده.
۱۸ اکتبر ۱۹۰۸ روزنامه نووویه ورمیا روسیه برعلیه مشروطه‌خواهان تبریز نوشت که «هرج و مرج در تبریز بحد غیرقابل تصوری گسترش یافته است و شهر بدست انقلابیون نیمه‌وحشی، نیمه‌ویران و تاراج شده است. آیا روسیه می‌تواند این تاخت‌وتازها را که تجارت وسیع ما را در سرحدات ایران به خطر می‌افکند تا مدت نامحدودی تحمل کند؟ نباید فراموش کرد که ماوراء قفقاز شرقی و آذربایجان از لحاظ نژادی یک واحد جغرافیایی را تشکیل می‌دهند و نیمه‌روشنفکران تاتار در ماوراء قفقاز فراموش می‌کنند که تبعه روسیه هستند و بی‌نظمی‌های تبریز را با گرمی استقبال می‌کنند و داوطلب به آن شهر می‌فرستند».
اگر گزارشگر نووویه ورمیا زمان جنگ آزادیبخش قاراباغ، اینجا بود با مشاهده چشمان نگران بوتای می‌نوشت که «طیف عظیمی از مردم آذربایجان ایران، این روزها خودشان را از لحاظ سیاسی آذربایجانی می‌دانند و واقعا فراموش کرده‌اند که تبعه ایرانند. آنها صفحات اینستاگرامی رسمی دولت آذربایجان را رصد کرده و اخبار پیروزی‌های ارتش آذربایجان را با گرمی تمام استقبال می‌کنند».
----------
@ibrahimsavalan
