اندیشکده آمریکایی-بریتانیایی «هنری جکسون» در گزارشی هشدار داده است که جمهوری اسلامی ایران پس از شکست‌های سنگین منطقه‌ای در لبۀ فروپاشی قرار گرفته و هرگونه خلأ قدرت می‌تواند کشور را به جنگ داخلی و منطقه را به بی‌ثباتی گسترده بکشاند. این گزارش راه برون رفت را نه در مداخلۀ نظامی، بلکه در گذار سریع و کم‌هزینه به دموکراسی، همراه با تقویت اپوزیسیون و حمایت اقتصادی از ایران پس از جمهوری اسلامی می‌داند.
اندیشکده هنری جکسون (Henry Jackson Society) در گزارشی که روز شنبه بیست‌وهشت اوت منتشر کرد، هشدار داد که جمهوری اسلامی ایران در لبۀ فروپاشی قرار گرفته و هرگونه خلأ قدرت می‌تواند کشور را به سوی جنگ داخلی و منطقه را به سمت بی‌ثباتی گسترده سوق دهد. در این گزارش آمده است که باید "به هر قیمتی" از جنگ داخلی در ایران پرهیز شود و گذار سیاسی در ایران تنها در صورتی موفقیت‌آمیز خواهد بود که "سریع و کم‌هزینه" باشد.
بر اساس این گزارش، مجموعه‌ای از شکست‌های راهبردی موقعیت جمهوری اسلامی را به شدت تضعیف کرده است: حملات هدفمند اسرائیل در آوریل ۲۰۲۴ و ژوئن ۲۰۲۵ توان دفاع هوایی ایران را درهم شکست؛ نابودی بازوهای نیابتی تهران - حماس و حزب‌الله - نفوذ منطقه‌ای آن را کاهش داد و سقوط رژیم بشار اسد، متحد اصلی ایران در منطقه، ضربۀ دیگری به "عمق راهبردی" جمهوری اسلامی وارد ساخت. به این ترتیب، سیاست موسوم به "حلقۀ آتش"، یعنی محاصرۀ اسرائیل از طریق نیروهای نیابتی، اکنون "به‌کلی بی‌اثر شده است".
با این حال، گزارش تأکید می‌کند که تهران همچنان خواهد کوشید فعالیت‌های تروریستی، برنامۀ هسته‌ای و موشکی خود را بازسازی کند. جمهوری اسلامی مدعی است که مواد شکافت‌پذیر هسته‌ای خود را پیش از حملات اخیر جابجا کرده و از این رو همچنان "تهدیدی معتبر" به‌شمار می‌رود.
به نوشتۀ اندیشکده هنری جکسون، تمرکز قدرت در رأس نظام ایران و تشدید اقتدارگرایی شکاف‌هایی میان جناح‌های رقیب -اصول‌گرایان و اصلاح‌طلبان - ایجاد کرده است. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که بخش عمده‌ای از اقتصاد کشور را در قالب یک قرارگاه عظیم اقتصادی در کنترل دارد، از توان و زیرساخت لازم برای بازسازی نفوذ خود برخوردار است. قرارگاه "خاتم‌الانبیا"، بازوی اقتصادی سپاه، بر صنایع کلیدی از انرژی و خودروسازی گرفته تا الکترونیک، ساختمان و لجستیک تسلط دارد. با این همه، خطر شکل‌گیری یک حکومت اقتدارگرا و ضدغربی بدون حضور مستقیم سپاه نیز وجود دارد. به باور نویسندگان گزارش، حتی در صورت تغییر رژیم، امکان استقرار نوعی استبداد دیگر - چه مذهبی و چه ناسیونالیستی -بسیار محتمل است.
در همین گزارش، به نقل از یک شهروند ایرانی آمده است : "مردم ایران از فساد و سرکوب و انزوای بین‌المللی حکومت اسلامی خسته‌اند، اما این به معنای پذیرش حملات خارجی نیست. وقتی بمب‌ها بر شهرهایی چون تهران، اصفهان یا تبریز فرود می‌آیند و کودکان کشته می‌شوند، دشوار است که مردم آن را چیزی جز تجاوز غیرقانونی و نامتناسب ببینند." او تأکید کرده که مردم ایران خواهان تغییر هستند "اما نه از مسیر خشونت بیرونی"، زیرا چنین حملاتی صدای اپوزیسیون را به‌عنوان "همدست دشمن خارجی" جلوه می‌دهد و راه دموکراسی را دشوارتر می‌کند.
انجمن هنری جکسون همچنین هشدار می‌دهد که مداخلۀ نظامی خارجی می‌تواند مقاومت قومی را تشدید کند. گروه‌هایی چون پژاک یا جنبش عربی آزادی‌بخش اهواز ممکن است به مبارزه مسلحانه علیه سپاه روی آورند. این روند، هرچند می‌تواند به تضعیف رژیم کمک کند، اما خطر تجزیۀ قدرت و ایجاد "خلأ سیاسی" پس از سقوط جمهوری اسلامی را در پی دارد.
اخبار جهان را با بارگیری اَپ ار.اف.ای دنبال کنید
برای پرهیز از این سناریو، گزارش پیشنهاد می‌کند که غرب اپوزیسیون ایران را یاری کند تا به چارچوبی فراگیر برای آیندۀ کشور تبدیل شود؛ چارچوبی که هم نمایندۀ واقعیت چندقومیتی ایران باشد و هم مانع از جدایی‌طلبی شود.
به باور این اندیشکده، بهترین سناریو تغییر قدرت در ایران استقرار یک دموکراسی مشارکتی بر پایۀ سرمایۀ فرهنگی و آموزشی مردم ایران است. اما چنین آینده‌ای تنها در صورتی محقق خواهد شد که اپوزیسیون چشم‌اندازی روشن و یکپارچه ارائه دهد. در حال حاضر، این اپوزیسیون پراکنده و فاقد رهبری مشترک است...
انجمن هنری جکسون معتقد است که فرصت بزرگی برای غرب وجود دارد تا با شناسایی و حمایت از گروه‌های تبعیدی و هماهنگ‌کردن مواضع آن‌ها، زمینۀ گذار قدرت در ایران را فراهم آورد. این حمایت باید با برنامۀ اقتصادی مشخصی همراه باشد تا گذار سیاسی بدون فروپاشی خدمات حیاتی مانند آب، برق، بهداشت و توزیع مواد غذایی صورت گیرد.
گزارش در پایان تأکید می‌کند که مداخلۀ نظامی صرف "پاسخی زیانبار" است، زیرا به انسجام داخلی رژیم می‌انجامد. راه‌حل، به گفتۀ نویسندگان گزارش، ترکیبی است از فشار خارجی -تحریم‌ها و حملات هدفمند - و فشار داخلی از رهگذر اپوزیسیون سازمان‌یافته و بازتعریف هویت ملی ایران. به این ترتیب، می‌توان از خلأ قدرت و هرج‌ومرج پس از فروپاشی جلوگیری کرد و زمینۀ گذار به نظمی دموکراتیک را فراهم ساخت.
