معدن طلای اندیرگان در بخش خاروانای شهرستان ورزقان که از سال ۱۳۹۰ فعالیت خود را آغاز کرده، بار دیگر با انتشار گسترده ضایعات و باطله‌های معدنی به دره‌های پایین‌دست، موجی از نگرانی‌های زیست‌محیطی و اجتماعی برانگیخته است. تصاویر و ویدئوهای اخیر نشان می‌دهند که حجم زیادی از این مواد، که احتمالاً حاوی ترکیبات خطرناک از جمله سیانید هستند، به سمت روان‌آب‌ها و منابع زیرزمینی منطقه سرازیر شده و سلامت مردم و حیات طبیعی منطقه را تهدید می‌کنند.
این معدن طی سال‌های گذشته بارها به دلیل نشت مواد سمی و آلودگی خاک و آب، عامل نابودی کشاورزی، دامداری و زنبورداری منطقه معرفی شده است. در حالی‌که بهره‌برداری از معادن طلا می‌تواند با رعایت استانداردهای ایمنی و نظارت کافی به توسعه پایدار و بهبود معیشت مردم بومی کمک کند، فقدان نظارت و سیاست‌های نادرست، معدن اندیرگان را به کانونی از تخریب و محرومیت بدل کرده است.
جمعیت ارک، این وضعیت بازتابی از سوءمدیریت مقامات جمهوری اسلامی ایران در حوزه محیط‌زیست و منابع طبیعی است. دولت نه‌تنها وظیفه اجتماعی و اقتصادی خود در قبال مردم بومی را ایفا نکرده، بلکه با چشم‌پوشی بر عملکرد مخرب بهره‌برداران معدنی، حق مردم به محیط زیست سالم و حق بر سلامت و معیشت پایدار را نقض کرده است.
بر اساس اصل ۵۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، حفاظت از محیط زیست وظیفه‌ای ملی است و هیچ فعالیت اقتصادی نباید منجر به تخریب جبران‌ناپذیر محیط زیست شود. افزون بر این، طبق میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (ICESCR)، دولت ایران متعهد به تضمین حق برخورداری از آب سالم، محیط زیست ایمن و استانداردهای زندگی شایسته برای شهروندان است.
با این حال، سیاست‌های مبتنی بر بهره‌برداری بی‌رویه و فقدان ارزیابی‌های شفاف زیست‌محیطی، نشان می‌دهد که حقوق مردم بومی ورزقان بار دیگر قربانی سودجویی و بی‌توجهی ساختاری شده است.
جمعیت حقوق بشر آذربایجان ارک
