با آغاز شمارش معکوس برای پایان توافق هسته‌ای وین، فرانسه، بریتانیا و آلمان مکانیسم ماشه را علیه ایران فعال کردند تا راه بازگشت خودکار تحریم‌های سازمان ملل ظرف ۳۰ روز هموار شود. چین، روسیه و تهران این اقدام را «غیرقانونی و مخرب» خوانده‌اند، اما کارشناسان می‌گویند آن‌ها عملاً نمی‌توانند مانع اجرای آن شوند، هرچند قادرند روند اعمال تحریم‌ها را دشوار و پرهزینه کنند.
شبکۀ تلویزیونی «فرانسه ٢٤» ساعته با انتشار گزارشی نوشت : در حالی که شمارش معکوس برای پایان توافق هسته‌ای وین آغاز شده، اروپا با فعال کردن مکانیسم «ماشه» راه بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه حکومت ایران را هموار کرده است. چین، روسیه و تهران این اقدام را «غیرقانونی» می‌خوانند، هر چند عملاً نمی‌توانند جلوی آن را بگیرند.
فرانسه، بریتانیا و آلمان روز ۲۸ سپتامبر در واکنش به نقض تعهدات ایران در قبال آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مکانیسم ماشه را فعال کردند. طبق این سازوکار که در سال ۲۰۱۵ به ابتکار فرانسه در متن توافق هسته‌ای (برجام) گنجانده شد، همه تحریم‌های سازمان ملل ظرف ۳۰ روز دوباره برقرار می‌شوند، بدون آن که هیچ کشوری بتواند با وتو مانع آن شود. به گفته پژوهشگر فرانسوی، «داوید رگوله-روز»، این سازوکار «ابزاری بی‌سابقه و بسیار قدرتمند» است.
فعال کردن این مکانیسم از سوی سه کشور اروپایی امضاءکنندۀ برجام خشم چین، روسیه و ایران را برانگیخت که با انتشار بیانیه‌ای مشترک در حاشیه اجلاس سازمان همکاری شانگهای در تیانجین اعلام کردند که اقدام اروپایی‌ها «فاقد مبنای حقوقی» است و سوءاستفاده از اختیارات شورای امنیت به شمار می‌رود. عباس عراقچی، وزیر خارجه حکومت تهران، نیز در شبکه ایکس نوشت: «تلاش اروپا برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه از نظر حقوقی بی‌پایه و از نظر سیاسی مخرب است.»
با این حال، این سازوکار عملاً خارج از کنترل چین و روسیه است. در این روند، تنها راه جلوگیری از بازگشت تحریم‌ها تصویب قطعنامه‌ای تازه در شورای امنیت برای تمدید تعلیق تحریم‌هاست؛ اما این قطعنامه می‌تواند با وتوی غربی‌ها مواجه شود. پکن و مسکو أواخر ماه اوت چنین پیشنهادی را مطرح کردند تا مهلت توافق شش ماه دیگر تمدید شود، ولی کارشناسان می‌گویند این طرح هیچ شانسی برای تصویب ندارد.
با وجود این، روسیه و چین می‌توانند روند اجرای تحریم‌ها را دشوار کنند. روسیه که از اول اکتبر ریاست دوره‌ای شورای امنیت را برعهده گرفته، قادر است دستور کار شورا را مختل کرده یا تشکیل کمیته تحریم را به تأخیر بیندازد. به گزارش گروه بین‌المللی بحران، مسکو و پکن حتی می‌توانند با کارشکنی در انتخاب رئیس کمیته تحریم‌ها یا جلوگیری از تأمین بودجه و کارشناسان نظارتی، اجرای عملی تحریم‌ها را کند و پرهزینه کنند.
به این ترتیب، هرچند اعتبار حقوقی تحریم‌های بازگشتی خدشه‌ناپذیر است، اما روی زمین، اجرای آن‌ها می‌تواند به مانعی تازه در جدال دیپلماتیک میان ایران، اروپا، روسیه و چین تبدیل شود.
در واقع، بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه جمهوری اسلامی منافع مستقیم چین و روسیه را تهدید می‌کند. چین همچنان خریدار اصلی نفت قاچاق و ارزان ایران است و اعمال دوبارۀ تحریم‌ها می‌تواند مسیرهای پنهانی خرید نفت ارزان را دشوار کند. روسیه نیز در جنگ اوکراین به پهپادها و موشک‌های سپاه پاسداران متکی است و نگران است که تحریم‌های تازه انتقال این تجهیزات را مختل سازد. علاوه بر این، مسکو و پکن ایران را متحد ژئوپولیتیک خود در برابر غرب می‌دانند: برای روسیه، ایران شریکی کلیدی در محور ضدغربی و برای چین حلقه‌ای مهم در طرح «کمربند و جاده» ابریشم و دسترسی به انرژی ارزان است. به همین دلیل، هرچند این دو کشور قادر به جلوگیری حقوقی از فعال شدن مکانیسم ماشه نیستند، اما می‌کوشند اجرای آن را کند یا بی‌اثر کنند تا همچنان از مزایای اقتصادی و سیاسی رابطه با تهران بهره‌مند شوند.
